هیومیک اسید چیست؟
هیومیک اسید چیست و چه کاربردی دارد؟ یک سوال کلی و مهم که همواره برای باغدارن و کشاورزان مطرح است. در پاسخ به این سوال باید بگوییم هیومیک اسید از تجزیه گیاهان و جانوران با گذشت زمان ساخته می‌شود و به طور طبیعی در خاک و آب وجود دارد. هیومیک اسید فقط از یک نوع اسید ساخته نشده است، بلکه یک اسم کلی است که شامل مجموعه‌ای از اسیدهای متفاوت می‌باشد که این اسیدها قابل حل در محلول آلکالین هستند. حال شاید از خودتان بپرسید این اسید در کشاورزی چه کاربردی دارد؟ هیومیک یکی از بهترین اطلاح کننده‌های خاک است که علاوه بر افزایش قدرت ریشه در جذب عناصر غذایی، کیفیت محصول نهایی را به مقدار قابل توجهی بالا می‌برد. در ادامه این مطلب با دکتر پلنت همراه باشید تا با کاربردهای اسید هیومیک بیشتر آشنا شوید.
هیومیک اسید چگونه تشکیل می‌شود؟
این ترکیب در اثر تجزیه بقایای موجودات زنده در طی سالیان طولانی به یک منبع آلی و معدنی تبدیل می‌شود. گیاهان، موجودات خاکزی، باکتری‌ها، قارچ‌ها، ٰپروتوزوئیدها بعد از مرگ در چرخه‌های مختلف تجزیه می‌شوند و در نهایت به یک نوع ترکیب غیر قابل تجزیه به نام گیاخاک و یا هوموس تبدیل می‌شوند. همچنین بقایای جانداران پس از مرگ با گذر زمان به ته نشست‌هایی تبدیل می‌شود و زمانی که این ته نشست‌ها با اکسیژن تماس پیدا می‌کنند، این فرایند منجر به تولید لئوناردیت می‌شود. لئوناردیت منبع اصلی تامین کننده‌ی هیومیک اسید می‌باشد.
چرا باید از هیومیک اسید استفاده کرد؟
به مرور زمان خاک‌ها دچار فقر مواد مغذی می‌شوند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهند. فرسایش خاک، عملیات‌های کشاورزی پی در پی و شخم زدن خاک‌ها از دیگر موارد دخیل در از بین رفتن مواد غذایی خاک بخصوص هیومیک اسید هستند. به همین دلیل باید از کودهایی تحت عنوان هیومیک اسید برای اصلاح خاک و جبران کمبود این اسید استفاده کرد.
مزایای استفاده از اسید هیومیک
همانطور که گفته شد اسید هیومیک نه تنها موجب اصلاح و کاهش آلودگی محیط خاک می‌شود، سلامت گیاه و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی را نیز به دنبال دارد. این کود با تحریک سلو‌ل‌های مریستم ریشه منجر به تولید بیشتر اسیدهای نوکلئیک و اسیدهای آمینه می‌شود و رشد ریشه را سرعت می‌بخشد. همچنین استفاده از هیومیک موجب افزایش فعالیت ارگانیسم‌های مفید خاک، حفظ رطوبت خاک، تنظیم سطح ph خاک می‌شود و همچنین به گیاه کمک می‌کند نیتروژن بیشتری جذب نماید.
تاثیر کود هیومیک اسید بر بافت خاک
- حفظ رطوبت خاک
- افزایش نفوذ پذیری خاک
- افزایش میزان جذب آب و مواد مغذی از ریشه
بهترین زمان استفاده از کود هیومیک اسید
این کود یک ترکیب بسیار مفید برای خاک است و مصرف آن در هر زمانی ممنوعیت ندارد. اما برای مدیریت هزینه‌های مصرفی این نکته را باید در نظر داشته باشید که بهتر است در بهترین زمان ممکن از اسید هیومیک استفاده کنید که بهترین نتیجه را بگیرید. توصیه دکتر پلنت به شما این است که اگر برای باغ و درختان باغتان قصد استفاده از اسید هیومیک را دارید بهتر است در دو مرحله یکی قبل از بیدار شدن درختان از خواب زمستانی و دیگری در زمان تشکیل میوه از این کود استفاده کنید.
در محصولات زراعی باید به نوع محصول، شرایط آب و هوایی، بافت خاک و تاریخ کشت گیاه توجه کنید. با این حال به طور عمومی بهترین زمان استفاده از اسید هیومیک در محصولات زراعی اوایل بهار یا در زمان کاشت بذر و مرحله دوم پس از برداشت محصول است. در ادامه بهترین زمان استفاده از این کود در چند محصول کلیدی به تفکیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بهترین زمان استفاده از اسید هیومیک در برنج
از این کود برای کشت برنج در سه مرحله می‌توان استفاده کرد. قبل از کاشت برنج (مرحله بذر مال) حتما از اسید هیومیک استفاده کنید؛ زیرا استرس ناشی از بعد از انتقال نشاء را به شدت کاهش خواهد داد. مرحله‌‌ی دوم زمانی است که گیاه برنج وارد مرحله ساقه‌دهی می‌شود و آخرین مرحله قبل از خوشه‌دهی گیاه برنج است.
بهترین زمان استفاده از اسید هیومیک در گندم و جو
هیومیک در رشد گندم و جو موجب افزایش قابل توجه سرعت رشد و همچنین افزایش تعداد پنجه‌های بارور و همچنین افزایش طول خوشه‌ها می‌شود. مصرف به موقع این کود باعث بهبود جوانه زنی و بهبود و تسریع فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک می‌شود. بهترین زمان استفاده از اسید هیومیک برای گندم و جو در ابتدای جوانه زنی گیاه است.
بهترین زمان استفاده از هیومیک اسید در گیاهان آپارتمانی
از کود هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی در مراحل و شرایط مختلفی می‌توان استفاده کرد. برای مثال زمانی که گلدان گیاه را تعویض می‌کنید و یا اگر گیاهان گلدار دارید، زمانی که گل‌ها در حال گسترش هستند می‌توانید از این کود استفاده کنید.
انواع کود اسید هیومیک
این ترکیب به سه فرم گرانوله، پودری و مایع تولید می‌شود. هیویک اسید گرانوله به دلیل دانه بندی گرانوله‌ای که دارد بهتر است به صورت پیش کشت در باغ یا مزارع مورد استفاده قرار اگیرد. نوع گرانوله این کود به تدریج ترکیب خود را در داخل خاک آزاد کرده و موجب اصلاح خاک می‌شود. از فرمول مایع و پودری این کود نیز می‌توان به همراه آب آبیاری (کود آبیاری) استفاده کرد.
نکات ضرروی در استفاده از کود هیومیک اسید
- در هنگام مصرف کود اسید هیومیک پودری باید دقت کنید حتما از دستکش و ماسک استفاده کنید، چون ذرات بسیار ریز هستند و در هنگام تنفس ممکن است وارد دستگاه تنفسی شود.
- از این کود در تمام محصولات کشاورزی می‌توان استفاده نمود، اما بهتر است قبل از مصرف با کارشناس مربوطه مشورت کنید.
- دمای نگهداری این کود در انبار بین ۱۸-۲۵ درجه سانتی گراد است و در محیط خشک، خنک و بدور از نور مستقیم خورشید باید نگهداری شود.